Thơ

T́m nhau
Mưa thu
Sinh nhật
Chuyện về nguồn
Quanh thau rượu
Hoàng hôn bên đồi
Nén hương mùa kiếp nạn
Phục Sinh nhiệm màu
Thương tích
Đă 50 năm
Quê hưong ngàn trùng
Đừng gọi tôi là ân nhân
Ngày chia tay
Ánh trăng xưa
Ngày đại thọ
Ḷng sơn gửi tạm giữa đất trời
Mông lung
Ḥn khô
Đêm ngủ tôi mơ
Cali mùa hạnh ngộ
Nhớ măi
Vẫn t́m em
Gánh phù vân
Quốc hận
Nhắn lời
Tháng 2! Xuân vẫn ngát hương đời
Nhớ xuân xưa
Xin em
Cũng đành thôi
Mừng sinh nhật
Phút cuối
Đoản khúc Đà Lạt
Chờ
Hương ḷng
Niềm riêng đêm thánh
Nỗi đau thẩm
T́nh tôi lăng mạn....
Tàn thu
Em cao nguyên
Thu từ phương ấy thu sang
Kỷ nhân hồi
Hoài Thu
Tịch liêu
T́nh gửi từ trên đôi cánh sắt
Trầm tích
Ngồi giữa Eden nhớ Saigon
Nhớ quá
T́m nhau
Một khúc hoài
Muộn màng
Bước lưu vong
Tháng 7
Nh́n biển nhớ người
Chuyện một đời người
Rượu đầy làm sao cạn
Bó tay!
Vô thường bóng em
Đón xuân
Nói đi em
Đêm Giáng Sinh xưa
Nhớ em
Cám ơn
Đêm Thu
Hồng Quế
Tháng tám mưa rơi
Ḷng vẫn xuân xanh
Ước gì
Nhớ áo xưa
Hạ vàng trong kỷ niệm
Tóc mây
Lửa Việt
Xuân giữa trời đông
Khi muà xuân đến
Bóng xuân
Hẹn một mùa xuân
Lời cho hải đảo
Đừng do dự
Một ṿng quay
Một ḿnh trên căn gác
Mùa hoa phượng
Gọi thầm
Thầm lặng
Ngàn năm măi t́nh chung
Đứng vùng lên
Nỗi buồn vong quốc
Ngày rời Đà Nẵng
Câu hỏi

 

 

 

 

 

 


GIỌNG CA THỜI "ĐỎ LỬA"


( Gởi Mũ Nâu Nguyễn Văn Kiệt TS / LĐ7 BĐQ và Trung Nghĩa )
 

Câu chuyện bắt đầu bằng nụ cười và ánh mắt nh́n nhau trong cơn se lạnh của một sáng đầu xuân tại Đà Lạt. Đúng hơn, phải nói là duyên hạnh ngộ của chúng tôi bắt đầu từ nửa đêm hôm trước. Tối hôm đó, chầu cà phê của nhóm trọ học - theo thông lệ cuối tuần tổ chức trong trong pḥng tôi - tan hàng cũng khá muộn. Dù vậy, tôi vẫn c̣n nằm hút thuốc, nghe nhạc từ chiếc Panasonic, đặt sát cạnh đầu giường để tiện tay đổi mặt, hay thay băng cassette.

Trong đêm khuya, tiếng hát của Bobby Goldsboro qua bài Honey nghe "thấm thía" ǵ đâu! Đang là đà thả hồn theo khói thuốc và âm điệu trữ t́nh của bài hát, th́ từ dưới sàn có tiếng động vang lên khá...rộn ràng và khẩn thiết. Tôi vừa xuống giường chưa biết làm ǵ, th́ có tiếng nói từ dưới nhà vọng lên:

- Có thể mở nhạc lớn thêm chút nữa được không?

Tôi nằm mọp xuống sàn gỗ, vừa dán mắt xuống khe hở, vừa trả lời:

- Mở lớn quá sẽ phiền các bạn trên này. Mấy bồ lên đây đi. Nhâm nhi cà phê và nghe nhạc cho vui!

Một giọng từ dưới vang lên, kèm theo một mảnh giấy nhét qua khe hở:

- Lười lắm! Đang có màn Cà phê Nhạc dưới này đây.

A! Th́ ra tối nay, dưới đất và trên lầu đều có màn văn nghệ bỏ túi! Tôi vừa nhủ thầm, vừa đọc mấy chữ trên mảnh giấy "Có nhạc Hit Parade không?". Tôi ghi gọn câu trả lời "Có đầy đủ!" rồi nhét mảnh giấy trở lại. Sau đó, chiếc Panasonic từ trên giường cũng "hạ sàn", với chút volume được tăng thêm cho các bạn phía dưới nhà nghe rơ hơn. Họ, những bạn trẻ chỉ quen mặt, chưa biết tên, đều là sinh viên - học sinh của Viện Đại Học và College D'Adran ngôi trường ḍng nổi tiếng không kém Lycée Yersin của Đà Lạt.

Rồi cứ thế, 2 cuộn băng cassette thâu nhạc Anh - Pháp - Mỹ - Việt, bao gồm những giọng hát và ban nhạc thời thượng như Beatles, Rolling Stones, CCR, Carpenters, Grand Funk Railroad, Black Sabbath, Rod Stewart, Simon& Garfunkel, Lobo, Neil Diamond... Françoise Hardy, Sylvie Vartan, Christophe... Thái Thanh, Lệ Thu, Thanh Lan...lần lượt được tôi "phục vụ" thính giả dưới nhà cho tới khi giấc ngủ chợt đến lúc nào không biết.

Sáng dậy đă thấy có một mảnh giấy nhú lên. "Cám ơn nhiều. Nghe đă lắm!". Biết các bạn dưới lầu đă rời pḥng nên tôi chỉ liếc qua rồi xuống lầu, ra sân lấy xe để chạy xuống Café Không Tên dưới dốc Nhà Thờ, mua croissant mới ra ḷ. theo thói quen của những sáng cuối tuần.

Vừa ra cổng, tôi đă thấy họ. Đi giữa những gương mặt trọ học trong căn pḥng dưới tầng trệt, là một thanh niên dáng cao ráo, khoác pardessus sậm màu, đang khoan thai bước. Khi xe tôi rề rà lướt qua, họ cùng nép vào lề. Tôi quay ngang chào. Cả bốn người cùng nh́n tôi, mỉm cười và giơ tay đáp trả. Tôi nhận ra anh ngay sau cái gật đầu và nụ cười trông khá đôn hậu đó!

Cùng trang lứa, cùng ưa thích âm nhạc như phần đông những thanh thiếu niên của Sài G̣n cuối thập niên 60; nhưng tôi chỉ là khán giả c̣n anh đă đứng trên sân khấu "Nhạc Trẻ" trước tôi khá lâu. Có thể nói, anh xuất thân từ một gia đ́nh thuộc vào hạng "cổ thụ" của nền tân nhạc Việt Nam; nên khi lớn lên, anh thành công dễ dàng khi dùng giọng ca, tiếng hát của ḿnh kể chuyện Đời và những cuộc T́nh trong nhân gian.

Nói như vậy, không có nghĩa là anh hoàn toàn nhờ vào "hào quang" của đại gia đ́nh. Ngoại trừ năng khiếu bẩm sinh và kiến thức âm nhạc được cha mẹ truyền dạy, những "vốn liếng" nghệ thuật c̣n lại đều là những tích lũy từ việc tách khỏi gia đ́nh để "bụi đời" khá sớm khi trở thành một nhạc công, kiêm ca sĩ của một ban nhạc rất trẻ.

Từ đó trở đi, anh trở thành một "lăng tử" trên bước đường nghệ thuật. Cũng có thể nói là một "lữ hành cô đơn" hiểu theo nghĩa phong cách tŕnh diễn khá "thoải mái" của anh. Tuy là một tổng hợp của những giọng ca nam "thời thượng" của làng âm nhạc Việt Nam, nhưng giọng hát của anh lại mang màu sắc rất đặc thù của riêng ḿnh trong cách hát thật chân chất như đang kể chuyện, hay đang thủ thỉ tâm sự với ai đó.

Thật vậy! Anh hát mà như nói, như trang trải tâm t́nh. Không cần nhiều kỹ thuật mà vẫn hiệu quả! Từ tốn mà lắng sâu. Nhẹ nhàng mà xúc tích. Làn hơi và chất giọng của anh cho dù có hát những bản nhạc vui tươi hay "nhí nhảnh", vẫn phảng phất vài lăng đăng của "chuyện t́nh buồn"; hoặc những ưu tư dến chạnh ḷng của " Hai mươi mấy tuổi đời, ai đón ai mời, tôi chưa muốn trao lời, bản đàn xuân đă lơi, tơ ḷng đang rối, xuân đến thêm buồn thôi,..." ).

Trong hàng trăm bài anh hát trên sân khấu, trong băng, dĩa - từ " Ô Mê Ly", Cô Em Bắc Kỳ Nho Nhỏ", Tuổi Thần Tiên cho tới "Bến Đà Giang", Rồi Mai Tôi Đưa Em, T́nh Nghĩa Đôi Ta Chỉ Thế Thôi...v/v... - hầu như tất cả đều mang tính cách tự sự, hay tâm t́nh sâu lắng của chính anh muốn gởi đến khán thính giả.

Giọng hát của anh có vẻ phóng khoáng nhưng đầy tính chất "tự sự" của Sĩ Phú, "trữ t́nh một cách sang cả" của Duy Trác và Anh Ngọc, có chút mượt mà ( khi miết chữ, hay chuốt lời ) của Nhật Trường, Thái Châu; hoặc "ướt át" ( nhưng không quá sầu cảm ) như Anh Khoa chẳng hạn.

Tính cách "hát như nói", như tâm t́nh, kể lể, tự sự của anh rất gần với phong thái - mà tôi gọi là "du ca trong không khí thính pḥng"! Về mặt này th́ anh rất gần với Tùng Giang, Đức Huy và cả Jo Marcel hay Billy Shane của thời Nhạc Trẻ. Nhắc tới Nhạc Trẻ mới thấy tính cách "quê hương" trong phong cách biểu diễn của anh.

Các ban nhạc trẻ của đầu thập niên 70 đều chọn hát nhạc Anh- Pháp- Mỹ, c̣n anh - khi góp mặt với không khí Nhạc Trẻ của Sài G̣n - đă cùng với Phượng Hoàng, tức nhóm nhạc tiên phong trong giai đoạn "Việt Hóa" âm nhạc thời trang, thường hát những bài tự sáng tác ( nhóm Phượng Hoàng ), hay nhạc ngoại quốc được dịch qua lời Việt ( The Dreamers ).

Sau 2 năm chạy show cho các club Mỹ, thêm 2 năm nữa cùng vợ và các em đứng trên sân khấu Taberd, rạp Thống Nhứt, sân Hoa Lư, trong Sở Thú..., anh chọn cho ḿnh một hướng mới khi tŕnh diễn solo và thành danh thật nhanh chóng qua những nhạc phẩm được chính thân phụ ḿnh "đo ni, đóng giày" và không ngớt "lăng xê" trên các làn sóng điện cùng thị trường băng, dĩa.

Thời đó ( những năm đầu của thập niên 1970 ) khán thính giả đều theo anh bước trên "...con đường Duy Tân cây dài bóng mát ..." để sau đó " Em thường hay mắt liếc, anh thường ngóng cổ cao. Ngoài đường em bước chậm, quán chiều anh nôn nao...", hoặc âm thầm nhớ về kỷ niệm " Xưa tan trường về, anh theo Ngọ về, Nay trên đường này đời như sóng nổi. Xóa bỏ vết người, chân người t́m nhau, t́m nhau..."

Những giai điệu trữ t́nh đó, cùng với giọng hát của anh đă theo tôi - và những học sinh, sinh viên bị đôn quân năm 1972, năm của "Mùa Hè Đỏ Lửa" - bước vào quân trường rồi dấn thân vào lửa đạn. Trong gần 2 năm xuôi ngược ngoài Vùng 1 Chiến Thuật, tôi hiếm khi được nghe những bài hát tiêu biểu của thời ngồi quán cà phê buồn bă thở dài " Người từ trăm năm về ngang trường Luật ,,, Đau ḷng ta muốn khóc... "

Trong cơn phẫn hận của một "Phó Thường Dân" sau ngày mất nước, một hôm tôi được người bạn thân, cũng là Chiến Hữu Mũ Nâu kiêm Kha Sinh Hướng Đạo cho nghe "Chỉ Chừng Thế Thôi", là bài hát - mà theo tôi - mang đậm tính chất trữ t́nh, bâng khuâng và lăng mạn có một không hai của anh.

Từ hôm đó cho tới khi tôi may mắn ra khỏi "ngục tù bao la mang h́nh chữ S", mỗi khi gặp nhau - tại nhà Nguyễn Tấn Quang trong hẻm 64 đường Lê Quang Định/ Bà Chiểu, hay trên vườn bưởi của gia đ́nh Quang ở Biên Ḥa - người bạn gốc Trinh Sát Liên Đoàn 5 BĐQ đó đều ôm đàn hát cho nghe "...Ϲhỉ một chiều lê thê, Ɲgồi co ḿnh trên ghế, Ɲghe mất đi tuổi thơ, Ϲhỉ một chiều bơ vơ, Ϲhỉ là chuуện đong đưa, Đời luôn là cơn gió..." để chúng tôi càng thêm bồi hồi nhớ lại những ngày hè "đỏ lửa" của năm xưa.

Nghe lại những bài hát anh tŕnh bày trong thời điểm từ 1972 tới 1975 mới "thấm" sự phóng khoáng và giản dị của một giọng hát tự nhiên, không chút g̣ bó vào kỹ thuật thanh nhạc. Nếu nói thơ Nguyễn Tất Nhiên có tinh chất "hồn nhiên mà lăng mạn" như thế nào, th́ giọng hát của anh cũng "đơn sơ/ giản dị mà dịu dàng/ truyền cảm" như rót mật vào ḷng người như thế đó.

(... Em giờ đă xa xăm rồi đó
Nơi em đi chắc vẫn c̣n lệ ứa ?
Chiều nay trông mưa mà nhung nhớ
Một thoáng thương vay cho đời say...)

Chuyện của chính Ḿnh hay chuyện đời Người, mà sao nghe như anh tha thiết gởi tâm sự đến khán thính giả thay cho tác giả bản nhạc đây nhỉ?

Nhớ anh là nhớ những thanh niên lớn lên trong giữa thời cực thịnh của những phong trào vừa thời thượng vừa "sôi nổi đến mức bất cần đời" ( Beatnicks & Hippie ), lại vô cùng "lăng mạn nhưng cũng khá táo bạo" ( Hiện Sinh trong cách sống phóng khoáng gần như buông thả và Phản Chiến trong nội dung những bản nhạc Âu- Mỹ vốn đề cao t́nh yêu và ḥa b́nh, cùng kêu gọi chấm dứt chiến tranh ) của hậu bán thế kỷ 20.

Nhớ anh cũng là nhớ người đă sống hết ḿnh, hết t́nh cho nghệ thuật và khách mộ điệu qua phong thái già dặn của một nghệ sĩ biểu diễn, ngay lúc mới bước vào lứa tuổi đôi mươi, lứa tuổi sôi nổi nhứt mà cũng truân chuyên nhứt của giới trẻ Việt Nam trong đầu thập niên 1970.

Qua anh, tôi thấy lại tôi của một thời Yé Yé, Choai Choai chuyên Boum, Ball tá lả. Nghe anh hát, tôi mường tượng đến những mộng mơ trong bâng khuâng giảng đường, hay nơi góc phố nào đó, nhưng rồi phải bỏ hết lại sau lưng để dấn thân vào định mệnh khắc nghiệt của thời cuộc nhiễu nhương. Nhớ lắm!
Hăy nghỉ yên nhé giọng ca của một thời đỏ lửa!

HUY VĂN ( HUỲNH VĂN CỦA )
( Để cùng nhớ Phao Lồ Nguyễn Tấn Quang, TS / LĐ 5 BĐQ. R.I.P )

(*) Xin mời đọc ( và nghe thêm ) tại:
https://www.youtube.com/watch?v=myGDUSEn03c&list=RDmyGDUSEn03c&start_radio=1
https://nhacxua.vn/cuoc-doi-va-su-nghiep-cua-ca-si-duy-quang-giong-hat-tinh-ca-ngot-ngao/
https://www.youtube.com/watch?v=0ypF7t_3eIU
https://www.youtube.com/watch?v=AjHdVamMH9s