Chiến dịch Đỗ Xá


                                                                                                       Bài viết của: Trung tá Đoàn Trọng Cảo


Tháng 4/1963, một cuộc hành quân qui mô, tham dự gồm có cả 2 Quân Đoàn I và Quân Đoàn II ở vùng ranh giới của 2 Quân Đoàn. Đó là mật khu Đỗ Xá nằm giữa ranh giới giữa 3 tỉnh: Kontum, Quảng Nam và Quảng Tín.

Lữ đoàn Thủy Quân Lục Chiến gồm có: Tiểu đoàn 2, Tiểu đoàn 4, 1 Pháo đội A 75 cùng với các đơn vị yểm trợ, do Trung tá Lê Nguyên Khang làm Tư lệnh, Thiếu tá Nguyễn Bá Liên làm Tư lệnh phó kiêm Tham mưu trưởng (2 vị này vừa được vinh thăng ngày 1/4/1963):

- Tiểu đoàn 2 do Đại úy Nguyễn Thành Yên, Tiểu đoàn trưởng.

- Tiểu đoàn 4 do Đại úy Bùi Thế Lân, Tiểu đoàn trưởng.

- Tiểu đoàn Pháo binh do Đại úy Nguyễn Văn Trước, Tiểu đoàn trưởng.

- Pháo đội A 75 do Trung úy Đoàn Trọng Cảo, Pháo đội trưởng.

Lữ đoàn Thủy Quân Lục Chiến di chuyển bằng đường hàng không quân sự Hoa kỳ loại C 123 từ Saigon ra Quảng Ngãi, từ Quảng Ngãi di chuyển bằng quân xa vào phi trường Trà Hi thuộc tỉnh Quảng tín. Từ Trà Hi, cả Lữ đoàn được trực thăng vận đến mật khu Đỗ Xá. Đầu tiên dùng loại trực thăng của Lục Quân Hoa Kỳ H 21, loại này chuyên chở ở đồng bằng thì được, nhưng ở vùng núi cao ở đây không chở được bao nhiêu, có chuyến chỉ chở được 5 binh sĩ, về sau được loại H 34 của Thủy Quân Lục Chiến Hoa Kỳ vào thay thế. Mật khu Đỗ Xá là nơi tiếp nhận các đoàn quân và tiếp liệu từ Bắc xâm nhập qua Hạ Lào vào. Thủy Quân Lục Chiến đã tàn phá các ruộng, rẫy trồng lúa, khoai mì... Các kho tàng gồm có thực phẩm khô của Trung Quốc, đạn dược, thuốc nổ, quân trang, vũ khí, một bệnh viện lớn (bắt sống 1 y sĩ và 4 nữ y tá), phá hủy một trung tâm truyền tin và điện đài, mấy chục nhà, trại cho quân đội trú ngụ.

Hoàn thành nhiệm vụ, Thủy Quân Lục Chiến được đưa về Sông Cầu, phía Nam đèo Cù Mông nghỉ dưỡng quân để chuẩn bị cuộc hành quân phía Tây Qui Nhơn giữa Pleiku và Qui Nhơn.