Một đoạn đường trong cuộc đời Y Sĩ TQLC

MX Nguyễn văn Thế

Sau ngày thành lập Tiểu đoàn Quân Y Thủy Quân Lục Chiến vào ngày 1 tháng 10 năm 1968, năm Mậu Thân, chiến trường Việt Nam lắng dịu phần nào. Nhờ vậy, chúng tôi mới có thời giờ để ráo riết dời Đơn vị Quân Y đến doanh trại mới tại Rừng Cấm, Thủ Đức gồm khu vực Tiểu đoàn và Bệnh viện Lê Hữu Sanh nằm trong một khoảng đất rộng 18 mẫu tây.

Nhắc đến Bệnh viện Lê Hữu Sanh như nhớ lại một dĩ vãng xa xôi ngày nào.

Anh Lê Hữu Sanh, cũng như anh Trần Ngọc Minh đều là bạn học cùng Trường Quân Y, Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa. Cả hai anh là Y sĩ Thủy Quân Lục Chiến và cùng tử trận lúc phục vụ các đơn vị Thủy Quân Lục Chiến tại chiến trường Miền Trung. Anh Minh và tôi cùng trình diện Thủy Quân Lục Chiến vào lúc Lữ đoàn hành quân tại Bình Giả. Anh Minh được bổ nhậm Y sĩ trưởng Tiểu đoàn 3 Thủy Quân Lục Chiến và tên anh sau này được dính liền với Quân Y viện sau chợ Trần Quốc Toản. Anh Sanh ra trường khóa 12 Quân Y Hiện Dịch, sau tôi một khóa. Một hôm, lúc về phép tại Saigon, trong quân phục rằn ri, tôi tình cờ gặp anh Sanh trước cổng Trường Marie Curie, lúc còn chưa chọn đơn vị. Nhìn bộ đồ trận tôi đang mặc, anh Sanh hỏi tôi:

- Sao ? Anh thấy bên Thủy Quân Lục Chiến được không ?

Tôi nửa đùa nửa thật:

- Anh Minh tử trận rồi ! Mỗi người một số ! Thủy Quân Lục Chiến cực nhưng vui !

- Như vậy, tôi sẽ chọn qua Thủy Quân Lục Chiến với Anh cho có bạn !.

Anh Sanh đáp và Anh đã lựa Binh chủng Thủy Quân Lục Chiến. Anh Sanh, không lâu, tử trận lúc làm Y sĩ trưởng Tiểu đoàn 5 Thủy Quân Lục Chiến. Với tư cách Y sĩ trưởng Sư đoàn Thủy Quân Lục Chiến, tôi đã đề nghị đặt tên Lê Hữu Sanh cho Bệnh viện mới Thủy Quân Lục Chiến để tưởng nhớ một “Anh Hùng”, một Y sĩ Mũ Xanh và một người Bạn mà tên đã mãi mãi tồn tại trong Binh chủng Thủy Quân Lục Chiến và trong tôi.

Tôi và Bác sĩ Wenger, Y sĩ Trung tá Hải quân Mỹ thời bấy giờ đã đi đến từng Evacuation Hospital Mỹ tại Căn cứ Long Bình cũng như các Căn cứ Mỹ tại Miền Nam Việt Nam để lấy kiểu mẫu và sáng kiến cấu tạo một sơ đồ cho Bệnh viện Thủy Quân Lục Chiến mới. Bác sĩ Wenger là Cố vấn Quân Y Hải Quân và Thủy Quân Lục Chiến Việt Nam trong năm 1968 (sau nầy ông làm Y sĩ trưởng Hạm Đội Mỹ Thái Bình Dương và sau khi tÿ nạn tại Mỹ, Ông có đến thăm tôi tại Texas).

Bệnh viện Lê Hữu Sanh, do một hãng thầu Mỹ xây cất đúng theo tiêu chuẩn quốc tế. Bệnh viện có 250 giường với đầy đủ tiện nghi, đặc biệt là Phòng Nha Khoa và Khu Giải Phẫu, tối tân và đầy đủ dụng cụ. Trong Bệnh viện có Bảo Sanh Viện và khu nhi đồng để phục vụ cho gia đình Thủy Quân Lục Chiến. Bảo Sanh Viện Thủy Quân Lục Chiến đã đào tạo trên 100 Nữ Hộ Sinh từ các con em trong Gia đình Thủy Quân Lục Chiến.

Bệnh viện mới, tinh thần mới. Anh em Quân Y từ Y sĩ đến Y tá, Y công đều nỗ lực làm đẹp cho Bệnh viện... với những con đường tráng nhựa dọc theo những hàng cây liễu, cây khuynh diệp phảng phất mùi thơm nhè nhẹ với những cơn gió mát vào buổi chiều; với những hành lang đầy các tượng voi, tượng sành, chậu hoa; với các khu vườn nhỏ và băng đá lạnh. Đặc biệt nhất nơi vườn hoa Bệnh viện, có khu Công Giáo với tượng Đức Mẹ, khu Phật Giáo với tượng Phật Bà Quan Âm... thật đầy ý nghĩa, vì những ai về đến Bệnh viện Lê Hữu Sanh đều thấy có lòng tin tưởng nơi Thượng Đế như được tái “Sanh”, sau nhiều cuộc hành quân nguy hiểm tại các mặt trận kề bên tử thần. Có lẽ các anh thương binh không quên mặt các Bác sĩ Tường, Cường, Hiệp, Hải... những bàn tay giải phẫu của Bệnh viện, cũng như các Bác sĩ Mỹ, Hạnh, Dõng, Nam, Tâm... và nhiều Y sĩ Thủy Quân Lục Chiến khác lúc nào cũng có mặt trong các Khu Thương Bịnh binh ngày cũng như đêm, thành những bóng ma áo trắng của Bệnh viện !

Những năm 1969-1970 trôi qua nhẹ nhàng, với những chuyến thăm viếng đơn vị tiền phương hành quân tại Châu Đốc, Chương Thiện, Neak Lương, nơi chiến trường Kampuchea, v.v... Mặt trận có vẻ lan tràn qua các nước láng giềng nơi địch dùng làm chỗ dưỡng quân, tập trung hay tiếp tế. Các nhà chiến lược lại vẽ thêm cuộc hành quân mới: Lam Sơn 719 để chặn các nguồn tiếp tế địch trên đường mòn Hồ Chí Minh tại Hạ Lao. Chiến trường Miền Trung lúc nào cũng sôi động. Sư đoàn Thủy Quân Lục Chiến, trong đó có Tiểu đoàn Quân Y, được chuyển quân ra Ái Tử trước khi vào Khe Sanh: một tên lịch sử, một tên đẹp nhưng nhiều bí ẩn và đau thương. Nơi Sư đoàn và các Đơn vị Yểm trợ đóng quân là những ngọn đồi nhỏ xanh tươi. Phía trước mặt và phía Tây gồm các dãy núi, đáng kể nhất là núi Coroc, cao chọc trời, đứng thấy như bức tường thành khổng lồ mà ngọn làm bạn với mây.

Lam Sơn 719, một cuộc hành quân vĩ đại với nhiều đơn vị và Quân Binh Chủng Việt Mỹ kết hợp thành một lực lượng hùng hậu. Các ngọn đồi nhỏ tại Khe Sanh lần lượt biến thành những khu vực đóng quân của Thủy Quân Lục Chiến: Bộ Tư lệnh, các Đơn vị Yểm trợ và Pháo binh... Ban ngày, nhìn những đàn trực thăng đưa quân và tiếp tế qua Hạ Lào. Chiều chiều như những đàn chim, các trực thăng bay trở về tổ, số về có lẽ ít hơn số lúc đi. Tối đến, nằm trong hầm trú ẩn dưới lòng đất đếm từng trái đạn pháo nổ, đạn hỏa tiễn mỗi đêm trên dưới một ngàn. Một ý nghĩ khôi hài lại đến, không biết mình còn đếm được trái đạn pháo nổ trúng hầm mình hay không ? Các trực thăng tản thương thỉnh thoảng đáp tại bãi cạnh đồi Quân Y. Chúng tôi bắt đầu đón nhận các thương binh, đưa về Bệnh xá hành quân chìm trong chỗ đóng quân, nơi đây toán giải phẫu do Bác sĩ Cường điều khiển, từ đấy không ngớt ngừng tay. Nơi đóng quân nằm trong tầm pháo địch. Một hôm trong cơn mưa tầm tã, tôi từ từ leo lên dốc đồi, đường đi thật trơn trợt, để họp hành quân vào mỗi buổi chiều, một trái pháo đột ngột nổ trước mặt tôi vài trăm thước, làm bốc cháy chiếc xe Jeep và lùm cây kề bên. Sức nổ thật mạnh, đẩy tôi nhào xuống mặt đất và lăn đi vài vòng, mang tôi trở lại thực tế của chiến tranh. Đạn pháo địch trong ngày vẫn lai rai nổ nơi khu đóng quân. Bãi trực thăng nhỏ cũng không thoát khỏi tầm pháo. Số trực thăng tản thương Medevac hoạt động ngày càng nhiều làm anh em Quân Y chúng tôi thật bận rộn. Một hôm, pháo nổ quá dòn, Bác sĩ Mạnh, Y sĩ Thâu Lựa Thương Thủy Quân Lục Chiến, vẫn hăng say trong công việc bất chấp pháo binh địch. Đạn pháo càng nổ gần, thấy quá nguy hiểm, tôi vội đến chỗ Mạnh đứng và nói:

- Mạnh, mình xuống sau những tấm PSP nầy núp đi. .... Khi pháo dứt, rồi tiếp tục lựa thương.

Các thương binh nặng được chuyển tiếp qua các Quân Y Viện địa phương, hoặc Bệnh viện Hạm ngoài khơi.

Tôi thường không thích số 13. Hôm đó ngày 13, lòng tôi tự nhiên xao xuyến và bâng khuâng, cứ linh tính là sẽ có một tai biến gì đó xảy ra. Lúc họp Tham mưu hành quân, mới biết là một hỏa tiễn đã trúng hầm Quân Y Tiểu đoàn 7 Thủy Quân Lục Chiến bên Hạ Lào. Y sĩ trưởng Tiểu đoàn, Bác sĩ Ánh bị trúng mảnh đạn, đui một mắt. Trung sĩ I Phước, Y tá trưởng Tiểu đoàn tử thương tại chỗ và nhiều Y tá khác bị thương. Tôi bị xúc động mạnh trước tin nầy. Anh Phước, người Y tá trưởng trẻ tuổi, có đến gặp tôi trước khi hành quân lúc còn ở Hậu Cứ, và đã xin tôi cho đương sự thuyên chuyển về một nơi không tác chiến. Vì quá cận ngày nên tôi có hứa sẽ cứu xét sau cuộc hành quân. Nhiều ngày sau, trực thăng đã đưa về Khe Sanh một số tử thi Thủy Quân Lục Chiến, xác đã bị rữa. Tay mang găng, tôi cố moi trong lòng ngực các thi thể để tìm thẻ bài căn cước mang tên Phước. Thi hài Anh được tìm thấy và được mang về Hậu Cứ chôn cất... Trận đánh Hạ Lào vẫn tiếp diễn... rồi đến lúc lui quân. Lúc nầy, mới nhận thấy tài chiến lược của vị Chỉ Huy Thủy Quân Lục Chiến hành quân. Các đơn vị Thủy Quân Lục Chiến được trực thăng vận về Khe Sanh chỉ có những mất mát nhỏ. Sau hai tháng hành quân, Sư đoàn Thủy Quân Lục Chiến được di chuyển về đóng tại La Vang dưỡng quân trước khi về lại Hậu Cứ.

Công trình và sự đóng góp các anh em Quân Y Thủy Quân Lục Chiến trong cuộc hành quân Lam Sơn 719 đã được thượng cấp tưởng thưởng. Hai tháng sau trận Hạ Lào trong năm 1971, Tiểu đoàn Quân Y Thủy Quân Lục Chiến và Tiểu đoàn trưởng được tuyên dương công trạng trước Quân Đội với Nhành Dương Liễu.

Sư đoàn Thủy Quân Lục Chiến sau cuộc hành quân Lam Sơn 719 được tiếp tục bành trướng với nhu cầu chiến trường, trong chiến lược Việt Hóa chiến tranh Việt Nam cùng với sự rút quân các Lực lượng Đồng Minh.

Năm 1972, chiến trường Miền Trung lại sôi động trong mùa Hè Đỏ Lửa. Địch chiếm đóng Quảng Trị tiến vào Mỹ Chánh. Thủy Quân Lục Chiến Việt Nam lại ra quân tại Huế, mở đầu các cuộc hành quân tái chiếm Cổ thành Quảng Trị, qua một trang lịch sử mới.

Một ngày Thủy Quân Lục Chiến là một đời Thủy Quân Lục Chiến, “Once a Marine, always a Marine”. Sau hai mươi hai năm lưu lạc, tim tôi vẫn là Thủy Quân Lục Chiến. Mặc dù thời gian phục vụ Binh chủng chỉ bằng phân nửa thời gian ở tại Mỹ. Chúng tôi sống nhiều với kyœ niệm, với quá khứ, với những anh em còn sót lại. Thủy Quân Lục Chiến chúng tôi không thua trận, chúng tôi không có cơ hội đó thôi. Mất nước là chuyện chính trị, riêng đối với Thủy Quân Lục Chiến Việt Nam, chúng tôi vẫn bất diệt.

Tiểu đoàn Quân Y Sư đoàn Thủy Quân Lục Chiến

Tiểu đoàn Quân Y Thủy Quân Lục Chiến Việt Nam thành lập 1968 cùng với Sư đoàn Thủy Quân Lục Chiến sau Tết Mậu Thân:

* Vị Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn Quân Y Thủy Quân Lục Chiến Việt Nam kiêm nhiệm Y sĩ trưởng Thủy Quân Lục Chiến Việt Nam, từ ngày thành lập 1968 đến ngày 30 tháng 4 năm 1975 là: Y sĩ Trung tá Nguyễn Văn Thế.

* Tiểu đoàn phó kiêm Y sĩ Phụ tá Quân Y Thủy Quân Lục Chiến Việt Nam từ 1968 đến 30/4/1975 là: Y sĩ Thiếu tá Trần Mạnh Tường

- Tiểu đoàn Quân Y Thủy Quân Lục Chiến Việt Nam được tuyên dương công trạng trước Quân Đội sau trận đánh Hạ Lào tháng 2/1971.

* Quân số : 1200
- Bác sĩ : 50 (từ cấp Trung đội Quân Y và Bệnh xá trở lên)
- Nha sĩ : 3
- Dược sĩ : 8
- Sĩ Quan Hành Chánh Quân Y : 16
- Quân Y Thủy Quân Lục Chiến Việt Nam biệt lập, không trực thuộc Binh chủng Hải Quân.
- Các Sĩ quan từ Y sĩ, Nha sĩ, Dược sĩ, Sĩ quan Hành Chánh Quân Y đều do Cục Quân Y Quân Lực Việt Nam Công Hòa bổ sung.
- Hạ Sĩ Quan và Binh sĩ Quân Y Thủy Quân Lục Chiến là cơ hữu của Binh chủng Thủy Quân Lục Chiến
- Tiểu đoàn Quân Y tự tuyển mộ các binh sĩ Quân Y và đào tạo thành Y tá, chuyên viên, v.v...
- Các thương binh từ các Đơn vị Thủy Quân Lục Chiến nhập viện Bệnh viện Lê Hữu Sanh đều được thuyên chuyển về Khối Thặng Số Tiểu đoàn Quân Y Thủy Quân Lục Chiến
- Bệnh viện Lê Hữu Sanh: Vốn là Bệnh xá Cửu Long Thủy Quân Lục Chiến. Bệnh xá này được thành lập cùng với Đại đội Quân Y Thủy Quân Lục Chiến lúc Lữ đoàn Thủy Quân Lục Chiến Việt Nam ra đời vào cuối thập niên 50.

Bệnh xá Cửu Long bắt đầu với 20 giường và sau đó tăng lên 50 giường cùng với sự tăng trưởng của Lữ đoàn Thủy Quân Lục Chiến.

Trong năm 1968, trong thời gian Tết Mậu Thân giao tranh với Việt cộng tại Thị Nghè, Hạnh Thông Tây, Gò Vấp không di tản thương binh đến Tổng Y Viện Cộng Hòa. Bệnh xá Cửu Long điều trị trên 250 thương binh, bước đầu trong việc trưởng thành của Bệnh viện Lê Hữu Sanh sau nầy.

Bệnh xá Cửu Long đặt tại Trại Cửu Long, Thị Nghè. Được đổi là Bệnh viện Lê Hữu Sanh từ ngày 1/10/1968, lúc thành lập Tiểu đoàn Quân Y Thủy Quân Lục Chiến và cùng dời về Rừng Cấm vào năm 1969.

Cố Bác sĩ Lê Hữu Sanh, thuộc khóa 12 Quân Y hiện dịch, tử trận tại Miền Trung lúc phục vụ với tư cách là Y sĩ trưởng Tiểu đoàn 5 Thủy Quân Lục Chiến.

- Tiểu đoàn Quân Y Thủy Quân Lục Chiến cùng với Bệnh viện Lê Hữu Sanh tọa lạc tại Rừng Cấm, Thủ Đức, trong Căn cứ Sóng Thần từ năm 1969.

Các Đại đội Quân Y Thủy Quân Lục Chiến Việt Nam:

- Đại đội trưởng các Đại đội Quân Y thuộc Lữ đoàn Thủy Quân Lục Chiến đều kiêm nhiệm chức vụ Y sĩ trưởng Lữ đoàn.
- Đại đội Quân Y Lữ đoàn hoạt động theo các Lữ đoàn đóng quân, theo Bộ chỉ huy Lữ đoàn và thành lập một Bệnh xá hành quân 50 giường.
- Khối Thặng số Tiểu đoàn Quân Y Thủy Quân Lục Chiến do Thiếu tá Tô Văn Cấp, Sĩ quan Hiện dịch Trường Võ Bị Quốc Gia Đàlạt, một cựu thương binh chỉ huy. Khối thặng số có từ 1000 đến 9000 Thương Bịnh binh nhất là sau chiến trường Hạ Lào và Quảng Trị.

* Bệnh viện Lê Hữu Sanh và Tiểu đoàn Quân Y Thủy Quân Lục Chiến do hãng thầu Mỹ R.M.K. và Công Binh Thủy Quân Lục Chiến Việt Nam xây cất trong một khoảng đất diện tích 18 mẫu tây. Y sĩ trưởng Bệnh viện là:

- Y sĩ Thiếu tá Trần Mạnh Tường, từ 1968 đến 1970
- Y sĩ Thiếu tá Trương Minh Cường, từ 1970 đến 1972
- Y sĩ Thiếu tá Trần Công Hiệp, từ 1972 đến 1975.

Bệnh viện Lê Hữu Sanh được xây theo lối chữ thập Evacuation Hospital của Mỹ.

Những thành phần chuyên môn của Tiểu đoàn Quân Y Thủy Quân Lục Chiến Việt Nam, gồm:

* Đại đội Thâu Lựa Thương Lữ đoàn 147 Thủy Quân Lục Chiến
- Trung đội Quân Y Tiểu đoàn 1 Thủy Quân Lục Chiến
- Trung đội Quân Y Tiểu đoàn 4 Thủy Quân Lục Chiến
- Trung đội Quân Y Tiểu đoàn 7 Thủy Quân Lục Chiến
- Trung đội Quân Y Tiểu đoàn 14 Thủy Quân Lục Chiến

* Đại đội Thâu Lựa Thương Lữ đoàn 258 Thủy Quân Lục Chiến
- Trung đội Quân Y Tiểu đoàn 2 Thủy Quân Lục Chiến
- Trung đội Quân Y Tiểu đoàn 5 Thủy Quân Lục Chiến
- Trung đội Quân Y Tiểu đoàn 8 Thủy Quân Lục Chiến
- Trung đội Quân Y Tiểu đoàn 16 Thủy Quân Lục Chiến

* Đại đội Thâu Lựa Thương Lữ đoàn 369 Thủy Quân Lục Chiến
- Trung đội Quân Y Tiểu đoàn 3 Thủy Quân Lục Chiến
- Trung đội Quân Y Tiểu đoàn 6 Thủy Quân Lục Chiến
- Trung đội Quân Y Tiểu đoàn 9 Thủy Quân Lục Chiến
- Trung đội Quân Y Tiểu đoàn 8 Thủy Quân Lục Chiến

* Tiểu đội Quân Y Tiểu đoàn 1 Pháo binh Thủy Quân Lục Chiến

* Tiểu đội Quân Y Tiểu đoàn 2 Pháo binh Thủy Quân Lục Chiến

* Tiểu đội Quân Y Tiểu đoàn 3 Pháo binh Thủy Quân Lục Chiến

* Bệnh viện Lê Hữu Sanh Thủy Quân Lục Chiến - 250 giường

* Bảo Sanh Viện Thủy Quân Lục Chiến - 30 giường

* Bệnh viện Thủy Quân Lục Chiến hành quân - 100 giường

* Khối Thặng Số Thương Bịnh Binh Thủy Quân Lục Chiến

* Bệnh xá Bộ Tư lệnh Thủy Quân Lục Chiến

* Bệnh xá Trung Tâm Huấn Luyện Thủy Quân Lục Chiến.